Μια ομάδα ερευνητών από το Πανεπιστήμιο της Νότια Αυστραλίας και συγκεκριμένα το School of Psycholoy (Magill Campus) δημοσίευσε τον Ιούνιο του 2021 μια μελέτη για το πώς η ψυχοθεραπεία μπορεί και χρειάζεται να λειτουργήσει αποδεσμευμένη από τη χρήση της ψυχοπαθολογίας και του νεοφιλελευθερισμού. Η επίτευξη αυτού γίνεται μέσα από τη στροφή της προσοχής στις θεμελιώδεις αρχές της ψυχοθεραπείας έναντι της μυωπικής εστίασης στους όρους της ψυχοπαθολογίας και των νεοφιλελεύθερων επιταγών της σύγχρονης λειτουργίας της κοινωνίας.
Σύμφωνα με τους συγγραφείς της μελέτης,
Το νόημα αυτής της μελέτης είναι ότι όσο νέα εναλλακτικά μοντέλα της "ψυχικής υγείας" αναπτύσσονται και μαζί νέες θεραπευτικές προσεγγίσεις, οποιαδήποτε μορφή και αν επικρατήσει, θα πρέπει να αναμένουμε επίσης αλλαγές στο τι αντιλαμβανόμαστε ως θεμελιώδεις αρχές της ψυχοθεραπείας, στο πως οι ψυχοθεραπείες πρέπει να διεξάγονται και στο ποια θα είναι τα αποτελέσματα της θεραπείας.
Όπως διατυπώνεται στην έρευνα οι ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις έχουν αναπτυχθεί δεχόμενες επιρροές μέσα σε δύο κύρια περιβάλλοντα. Το πρώτο αφορά το περιβάλλον της ιατροκεντρικής προσέγγισης το οποίο υπηρετεί τη θέση της ψυχοθεραπείας ως λειτουργό της ψυχικής υγείας του ατόμου. Το δεύτερο αφορά το νεοφιλελεύθερο καπιταλιστικό περιβάλλον που ορίζει ως γενικό στόχο της θεραπείας τη λειτουργικότητα και τη παραγωγικότητα.
Μετά από την ανάλυση ποικίλων Δυτικών θεραπειών οι συγγραφείς παρατήρησαν ότι σχεδόν όλες βασίζονται σε κοινούς στόχους και δραστηριότητες. Πρώτον λοιπόν βασίζονται στο εγχείρημα του θεραπευτή να δημιουργήσει θεραπευτική συμμαχία με τον θεραπευόμενο, η οποία είναι αρκετά συμβατική καθώς μέχρι εκείνο το σημείο έναρξης της θεραπείας ήταν δύο ξένοι. Έπειτα η θεραπεία στοχεύει στο να λυθούν προβλήματα του πελάτη, μέσω της εμπλοκής του σε ένα διάλογο, ο οποίος λαμβάνει χώρα σε ένα πολύ καθορισμένο πλαίσιο και χώρο. Ο θεραπευτής είναι επιφορτισμένος με το έργο να λειτουργήσει σαν ένα νέο ακροατήριο, το οποίο εκπαιδεύει σε νέες δεξιότητες και συμπεριφορές. Με λίγα λόγια η θεραπεία λειτουργεί ώστε να αλλάξει τον τρόπο σκέψης του θεραπευόμενου, με την προσδοκία πως μέσω αυτής της αλλαγής θα ανακουφιστεί το μαρτύριο και θα επωφεληθεί ο θεραπευόμενος.
Σύμφωνα με αυτή τη λογική, όπως σημειώνουν οι ερευνητές, οι συγκρούσεις και τα προβλήματα του θεραπευομένου, γίνονται αντιληπτά ως εσωτερικά ζητήματα. Συνεπώς ο μηχανισμός της αλλαγής μπορεί να ιδωθεί από τη σκοπιά του τρόπου σκέψης και της βιοχημείας, καθώς γίνεται κατανοητό ότι τα προβλήματα έχουν τις ρίζες τους σε μια ψυχολογική ή ιατρική βάση.
Αν όμως τα προβλήματα των ανθρώπων γίνονταν αντιληπτά μέσα από ένα διαφορετικό πρίσμα και πιο συγκεκριμένα μέσα από το πλαίσιο που αυτά βρίσκονται και υπάρχουν οι θεραπευτικές προσεγγίσεις θα μπορούσαν να είναι καινοτόμες και ρηξικέλευθα διαφορετικές. Όταν το κυρίαρχο ρεύμα του ιατρικού μοντέλου και των νεοφιλελεύθερων στόχων της θεραπείας αλλάξει, θα δούμε θαυμάσιες αλλαγές στον τρόπο που προσεγγίζουμε τους ανθρώπους στις κρίσεις της ζωής τους και στο πώς πλαισιώνουμε και παρέχουμε βοήθεια και υποστήριξη προς αυτούς τους ανθρώπους, όπως σημειώνουν στο τέλος της αναφοράς τους οι συγγραφείς.
Είναι σπουδαίας σημασίας να υποστηρίξουμε τους ανθρώπους στις κρίσεις που διέρχονται και να δουλέψουμε μαζί με αυτούς και με το δικό τους ρυθμό ώστε να "επιδιορθώσουν" τις καταστάσεις της ζωής τους. Δεν χρειάζεται να γίνεται η δουλειά γρήγορα και αποτελεσματικά με ένα μοντέλο που θα ταιριάζει σε όλους ούτε να κανονίζουμε να λειτουργούν οι συμπεριφορές τους μέσα σε μια μοντέρνα κοινωνία.
Οι στόχοι της θεραπείας αλλάζουν λοιπόν και στόχος γίνεται πλέον η αυθεντική καλλιέργεια κοινωνικής σχέσης με το θεραπευόμενο, η παροχή στήριξης όποτε το χρειάζεται και η βοήθεια ώστε να διακρίνουν αυτά τα κομμάτια του κόσμου τους που έχουν διαμορφώσει τις ανεπιθύμητες συμπεριφορές και ίσως αλλάξουν.
Αυτή η καλλιέργεια αυθεντικής κοινωνικής σχέσης μπορεί να περιλαμβάνει το αγκάλιασμα, κάποια αγγίγματα, αστεία όπου κάτι τέτοιο είναι κατάλληλο και κάθε άλλη απόκριση που εμπεριέχεται σε μια "φυσιολογική" κοινωνική επαφή, σημειώνουν οι συγγραφείς.
Σημειώνεται στην έρευνα πώς είναι απολύτως θεραπευτικό να εκτελείται ο ρόλος του "αυθεντικού" ακροατή, ο οποίος ακούει προσεχτικά και ειλικρινά τον άλλο άνθρωπο, χωρίς να προσπαθεί να παρέμβει και να αλλάξει ή να "επισκεύασει" τον άλλο άνθρωπο. Η επιτηδευμένη αλλαγή εκ μέρους των θεραπευτών του άλλου ανθρώπου είναι ακριβώς η νεοφιλελεύθερη εφαρμογή που όλοι έχουμε μάθει στη ζωή μας. Η ειλικρινής ακρόαση φυσικά και οι αυθεντικές χειρονομίες μιας "φυσιολογικής" κοινωνικής σχέσης εμπεριέχουν επίσης και την ειλικρινή έκφραση των συναισθημάτων που διακινούνται στον ίδιο το θεραπευτή με ένα τρόπο χρήσιμο για το μέλος- θεραπευόμενο.
Αλλάζοντας τη θεραπευτική ματιά, από το τι είναι παθολογικό και τι είναι καλό ή άρρωστο, που είναι οπτικές ευρέως χρησιμοποιούμενες στο νεοφιλελεύθερο μοντέλο, και οι οποίες μπορεί να είναι και ακούσιες απειλές για το θεραπευτή, μπορούμε να δημιουργήσουμε περισσότερες ευκαιρίες ανοιχτότητας στον άλλο άνθρωπο να εκφραστεί. Συνεπώς η αλλαγή δεν είναι να αλλάξουμε το θεραπευόμενο αλλά να δημιουργήσουμε νέες συνθήκες μέσω της αλλαγής της συμπεριφοράς του θεραπευτή.
Ένα από τα ερωτήματα που εγείρονται είναι, πώς απαλύνεται το κόστος μιας χρόνιας θεραπείας, όταν μέσα στο νεοφιλελεύθερο σύστημα που μετέχουμε, οι πληροφορίες και οι οικονομικές υποχρεώσεις ή η ιδιωτικοποίηση πολλών παροχών πρόνοιας και υγείας κυριαρχούν ?
*Το πρωτότυπο άρθρο βρίσκεται:
https://www.madinamerica.com/2022/01/psychotherapy-can-escape-neoliberalism-medical-model/
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου