Γιατί χρειαζόμαστε τις αυθεντίες ; Γιατί αναζητούμε έτοιμες απαντήσεις και λύσεις στα προβλήματά μας ; Γιατί έχουμε ανάγκη από τις οδηγίες χρήσης στη δημιουργία της ζωής σαν η ζωή να είναι έπιπλο από τα ΙΚΕΑ ; Γιατί δεν εμπιστευόμαστε το δικό μας ένστικτο και τις δικές μας επιθυμίες ;
Ζούμε σε μια εποχή όπου οι διάφοροι γκουρού στα social media, ξεφυτρώνουν σαν τα μανιτάρια, παρέχοντας ένα σύνολο επιλογών και δράσεων που μπορεί κάποιος να ακολουθήσει ώστε να έχει μια ευτυχισμένη και επιτυχημένη ζωή. Η ευτυχία παρουσιάζεται πλέον σαν αυτοσκοπός. Μοιάζει σαν το νόημα της ζωής να έχει επενδυθεί με το μανδύα της, παραγκωνίζοντας άλλες απόψεις, άλλες αποχρώσεις.
Προσωπικά με τρομάζει ότι ακόμη και θεωρίες που υποστηρίζουν ότι το νόημα της ζωής είναι βαθιά υποκειμενικό, υποδαυλίζουν τη φλόγα του νοήματος της ευτυχίας και ότι ο κάθε άνθρωπος είναι υπεύθυνος για αυτή. Πράγματι είναι υπεύθυνος ο καθένας μας για τη ζωή του. Το ερώτημα είναι όμως αν είναι υπεύθυνος για τη ζωή του τότε δεν θα είναι υπεύθυνος και για τις επιλογές του; Τότε δεν θα είναι υπεύθυνος και για το νόημα που επιλέγει να προσδώσει στη ζωή του;
Αν η απάντηση είναι καταφατική τότε γιατί οι εκατοντάδες γκουρού ευαγγελίζονται την ευτυχία ως το μοναδικό νόημα; Μήπως αυτό που θα έπρεπε να κάνουμε είναι να βοηθάμε τους ανθρώπους να φτιάχνουν οι ίδιοι και να βρίσκουν ελεύθερα το νόημα της ζωής τους ακόμη και αν αυτό αντιβαίνει στην κουλτούρα της επιβεβλημένης ευτυχίας ; Να στεκόμαστε αρωγοί σε αυτή τη διαδρομή ακόμη και αν το δικό τους νόημα είναι διαφορετικό από αυτό που εμείς έχουμε επινοήσει για τη (δική μας) ζωή; Τότε θα έρθουμε αντιμέτωποι ως "ειδικοί" με την διάψευση της πεποίθησης ότι εμείς γνωρίζουμε τι είναι καλό και τι είναι κακό. Για ποιόν; Άλλο ερώτημα που τίθεται.
Συνήθως ακούμε ανθρώπους να λένε ότι θέλουν να επισκεφτούν ένα ειδικό να τους βοηθήσει να πάρουν μια απόφαση αν βρίσκονται αντιμέτωποι με ένα δίλημμα. Βλέπουμε ανθρώπους να αναζητούν έναν ειδικό ώστε να τους προτείνει ένα φάρμακο, κάποιο αναλγητικό κατά του πόνου. Πολλοί από αυτούς μπορεί να μην έχουν αναζητήσει ποτέ στο παρελθόν κάποιο προληπτικό έλεγχο. Μπορεί να αμέλησαν ένα πόνο που αισθάνθηκαν πριν καιρό, κάποια αρρυθμία, κάποιο άγχος έπειτα από ένα βαρύ επεισόδιο στρες στη ζωή τους και βρέθηκαν ξαφνικά να ψάχνουν μια άμεση λύση σε ένα πρόβλημα το οποίο χρειάστηκε πολύ χρόνο μέχρι να εξελιχτεί σε μια συναισθηματική ή και οργανική διαταραχή. Ωστόσο παραβλέπουν ακριβώς το χρόνο που χρειάστηκε ώστε να φτάσουν στη διαταραχή.
Οι διάφοροι "γνώστες και ειδικοί" έρχονται να καλύψουν αυτή την ανάγκη, περιγράφοντας μερικά βήματα που χρειάζεται να ακολουθηθούν ώστε να υπερβούν οι πελάτες τους το σκόπελο με τον οποίο είναι αντιμέτωποι. Οι "ειδικοί" υπηρετούν πιστά το θεμελιώδες αξίωμα της σύγχρονης εποχής το οποίο μοιάζει κάπως έτσι "σκέψου γρήγορα, κάνε γρήγορα, εξελίξου γρήγορα, γέρασε γρήγορα, πέθανε γρήγορα". Ο χρόνος τρέχει ανυπότακτος στη θέλησή μας και οι άνθρωποι πρέπει να τον ακολουθήσουν ώστε να μη χάσουν τις εξελίξεις.
Η σκέψη είναι "Αυτός ξέρει, Είναι ειδικός, Αυτός θα με βοηθήσει, Αν κάνω αυτά που μου πει θα φτιάξει η ζωή μου". Η αλήθεια είναι ότι αυτές είναι οι δικές μου σκέψεις και προσδοκίες από έναν "ειδικό".
Όταν αναστοχάζομαι αυτές τις σκέψεις, ακούω κάτι πολύ ηχηρό. Αυτό που ακούω είναι ότι Ο Άλλος ξέρει καλύτερα από 'μενα. Ο Άλλος θα με σώσει. Ο τρόπος να διαχειριστώ τη ζωή μου, το άγχος της ίδιας μου της ύπαρξης, έρχεται από τον Άλλο.
Παλιότερα η καθοδήγηση, η αναζήτηση υποστήριξης στρεφόταν σε κομματικούς μηχανισμούς, αφορούσε τις θρησκευτικές ομάδες και σέχτες ή την οικογένεια. Σήμερα στην εποχή που οι θεσμοί έχουν αποδυναμωθεί και φθαρεί ενώ η ατομικότητα έχει θεοποιηθεί (κάθε άνθρωπος είναι ένας μικρός θεός) και η υποστήριξη από τα έξω έχει αντικατασταθεί από το δόγμα μπορώ να τα καταφέρω μόνος μου- είμαι μόνος μου, οι άνθρωποι ζητούν κάποιον εξωτερικό ειδικό να τους καθοδηγήσει πώς θα τα καταφέρουν μόνοι τους.
Μετέωροι λοιπόν, ανάμεσα στην σύγχρονη ατομικότητα και στην απώλεια της παρελθοντικής καθοδήγησης και υποστήριξης, αναζητούν ένα νέο τρόπο ύπαρξης. Βιώνουμε μια υπαρξιακή κρίση εδώ και πολλά χρόνια. Αναζητούμε να δημιουργήσουμε νέους θεσμούς. Αναζητούμε με την παιδικότητα και την παγωμένη στο χρόνο ωρίμανσή μας κάποιον ή κάτι να μας σχεδιάσει τη ζωή ώστε να είμαστε ευτυχισμένοι. Μετέωροι ανάμεσα στο κενό που υπάρχει μεταξύ των εποχών και των θεσμών, βιώνουμε ένα αγωνιώδες συναίσθημα ύπαρξης. Το κενό φαντάζει άβυσσος. Και το πιο φυσιολογικό συναίσθημα που μπορούμε να αισθανόμαστε όταν αιωρούμαστε πάνω από αυτή την άβυσσο, είναι αγωνία και άγχος. Η αγωνία του πώς θα ζήσω; πώς να ζήσω, πώς θα ευτυχήσω;
Όταν αντιλαμβανόμαστε ότι δεν έχουμε οδηγίες χρήσης για το πώς να ζήσουμε, διότι οι καθοδηγητές μας, είτε είναι γονείς, είτε άλλα γονεϊκά πρότυπα, δάσκαλοι ή πάσης φύσεως γκουρού, πολιτικοί και θρησκευτικοί λειτουργοί, έχουν χαθεί ή έχουν αποκαθηλωθεί από το κάδρο της αυθεντίας, αυτή η σύλληψη ότι πρέπει εγώ να φτιάξω το δικό μου εγχειρίδιο ζωής και να εφεύρω το δικό μου νόημα, είναι τόσο συνταρακτική και συγκλονιστική που μπορεί να παραλύσει κάποιος ανθρώπους από το φόβο ότι αυτοί οι ίδιοι, μόνοι έχουν την ευθύνη να φτιάξουν μια ζωή που μπορεί να είναι τελείως διαφορετική από όσα γνώρισαν μέσω των Σημαντικών Άλλων. Και όχι μόνο έχουν την ευθύνη να φτιάξουν τη ζωή τους αλλά χρειάζονται και την ανθεκτικότητα να αντέξουν ότι ποτέ κανείς δεν θα τους πει αν έκαναν σωστά ή λάθος. Γιατί πλέον το σωστό ή το λάθος έρχεται να αντικατασταθεί από το είμαι χαρούμενος ή δυστυχισμένος ;
Ο Φροϋντ στο κείμενο του "Η δυσφορία μέσα στο πολιτισμό" μια διάλεξη που κινείται γύρω από την τροχιά της ιδέας του για την ενόρμηση της επιθετικότητας και της καταστροφής λέει:
"Ιδιαίτερης προσοχής χρήζει η προσπάθεια ενός μεγάλου αριθμού ανθρώπων που αναλαμβάνουν από κοινού να δημιουργήσει εγγυήσεις ευτυχίας και προστασίας από τον πόνο μέσω της ψευδαισθητικης αναμόρφωσης". Είναι μερικές φορές και επικίνδυνο να προσπαθεί μια ομάδα "ειδικών" να μας εγγυάται ότι θα φτιάξει για μας τις συνθήκες ευτυχίας ή τις συνθήκες προστασίας που τόσο έχουμε ανάγκη μέσα από το δρόμο των ψευδαισθήσεων ότι αν για παράδειγμα δηλώνω θετικές εκφράσεις προς τον εαυτό θα ευτυχήσω ή αν κάνω ό,τι μπορώ θα πετύχω το στόχο μου. Υπάρχουν ανεξέλεγκτοι παράγοντες, αδιαμεσολάβητοι της βούλησης μας και της επιθυμίας μας που μπορεί να ασκούν επιρροή στη πορεία μας στο ταξίδι της ζωής.
Επιστρέφοντας στην παράγραφο για την απώλεια της κρίσης ως σωστής ή λάθος μιας ανθρώπινης επιλογής και κλείνοντας αυτό το άρθρο, νομίζω ότι, η απουσία κριτικής των επιλογών, είναι η επιτομή της ενηλικίωσης και της ωρίμανσης. Ενώ λοιπόν βλέπουμε τους γκουρού σαν καθοδηγητές και ανθρώπους που θα μας βγάλουν από τη δύσκολη θέση να σωθούμε, μήπως χρειάζεται να στραφούμε και να αναζητήσουμε βοήθεια από ανθρώπους που δεν ξέρουν. Μήπως - όχι οι γκουρου σαν άνθρωποι, διότι σαν άνθρωποι πολλοί από αυτούς υποκινούνται από τις καλύτερες των προθέσεων- η οπτική της γκουρού κουλτούρας, είναι καθηλωτική σε πρώιμα στάδια της ζωής του ανθρώπου;
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου