Μέσα στη σύγχρονη πραγματικότητα όπου ο χρόνος τρέχει βάναυσα πολλές φορές, χρειαζόμαστε στιγμές παύσης.
Ένα χαρακτηριστικό των διαταραχών άγχους, ιδίως της Γενικευμένης Αγχώδους Διαταραχής (ΓΑΔ), είναι η ανεξέλεγκτη, ταχύτατη ακολουθία σκέψεων που αφορούν κυρίως μελλοντικά γεγονότα.
Το άτομο βιώνει μια φυσιολογική/ σωματική υπερεγρήγορση, οι μύες "τσιτώνονται" και ο νους είναι σε επαγρύπνηση για απειλητικά ερεθίσματα. Μάτια εστιασμένα και ελαφρώς κλειστά για καλύτερη προσοχή , αναπνοή κοντή και άτακτη και η καρδιά χτυπά γρήγορα και δυνατά.
Οι παραπάνω ρυθμοί της καρδιάς, η διαρκής εστίαση του βλέμματος σε πραγματικές ή φανταστικές απειλές εν μέσω γρήγορων εναλλαγών της καθημερινότητας, κουράζουν τον άνθρωπο. Φανταστείτε να τρέχετε ώρες και ώρες, μέρες και μέρες, μήνες και μήνες. Αναπόφευκτα το κορμί σας θα εξαντληθεί καθώς θα έχει εξασθενίσει η μυϊκή δύναμη και η απαραίτητη ενέργεια που τροφοδοτεί τον οργανισμό σας ώστε να εκτελείτε τη δραστηριότητα του τρεξίματος.
Χρειάζεται προφανώς να βρείτε μια σκιά, ώστε να ξαποστάσετε, να εξασφαλίσετε ορισμένους πόρους ενέργειας και να συνεχίσετε τη διαδρομή σας. Αυτή είναι η παύση που χρειαζόμαστε περισσότερο συχνά ώστε να μπορούμε να ανταποκριθούμε στην πληθώρα των ερεθισμάτων που ερχόμαστε αντιμέτωποι.
Ο Viktor Frankl υποστήριζε ότι ελευθερία είναι η δυνατότητα να σταματούμε πριν ανταποκριθούμε σε κάποιο ερέθισμα. Οι γρήγορες σκέψεις που λαμβάνονται υπόψη ως αληθινές ή ως βεβαιότητες κατά τη διάρκεια του άγχους δεν είναι παρά ιδέες που αλληλοεπιδρούν με το συμπαθητικό νευρικό σύστημα προετοιμάζοντας τον οργανισμό για απάντηση. Αυτές οι ιδέες χρειάζονται την αξιολόγηση μας προτού υποπέσουμε στη παγίδα της πίστης των.
Χαρακτηριστικό των ιδεών είναι ότι ενδυναμώνονται ανάλογα με την προσοχή που τους δίνουμε. Αν εστιάζω διαρκώς όλο και πιο συχνά σε μια ιδέα που λέει ότι απειλούμαι από κάτι (πχ η απώλεια ελέγχου είναι απειλητική) θα ενισχύεται η ευαισθησία μου στον εντοπισμό σημαδιών που ενισχύουν τη πεποίθηση ότι "η απώλεια ελέγχου είναι απειλητική", υποτιμώντας αλλά στοιχεία που μπορεί να διαψεύδουν τη συγκεκριμένη ιδέα.
Η παύση όμως απέναντι σε μια τέτοιου είδους ιδέα ή σκέψη και η αξιολόγηση της με όρους περισσότερο αντικειμενικούς και με περισσότερη αμφιβολία πάρα πίστη, είναι η δυνατότητα που καθιστά τον άνθρωπο ελεύθερο απέναντι στην υποταγή και την χειραγώγηση του τόσο από τον ίδιο του το νου πολλές φορές όσο και από ιδέες προερχόμενος από εξωτερικούς πομπούς.
Η παύση σε συνδυασμό με την αξιολόγηση μέσω της ανάσυρσης παλιότερων εμπειριών και μέσω της απόκτησης μιας συνολικότερης εικόνας μακριά από τη σοληνωειδη, μυωπική οπτική συμβάλει στην ανάληψη δράσης. Η επιλογή της απάντησης σε ένα ερέθισμα, σε μια ιδέα, σε μια απειλή, σε μια συνθήκη είναι η ελευθερία του ανθρώπου να διαχειρίζεται τις καταστάσεις που ανακύπτουν.
Αυτές οι παύσεις συγκρούονται με τη σύγχρονη δυτική κοινωνία, η οποία απαιτεί μια διαρκή εγρήγορση. Επιζητά ένα διαρκώς δραστήριο άτομο, έτοιμο να αντιδράσει ανά πάσα στιγμή, έτοιμο να παράγει αποτελέσματα άνευ όρων και ορίων εις βάρος φυσικά των υποκειμενικών του ευχαριστήσεων και αναγκών.
Η παύση για σκέψη πριν τη δράση κοστίζει. Το μυαλό οφείλει να λειτουργεί γρήγορα όπως μια γραμμή παραγωγής. Μια αναλυτική σκέψη, ένας νους που στέκεται κριτικά στα πράγματα, μια εσωτερική μόνωση και ένας αναστοχασμός αποτελούν ίσως κίνδυνο για την εύρυθμη λειτουργία μιας βιομηχανίας.
Η ελευθερία και η αποδέσμευση όμως γεννιόνται μονάχα μέσα από τον ελεύθερο λογισμό. Δεν πιστεύω τίποτα έλεγε ο Καζαντζάκης, είμαι ελεύθερος. Η πίστη σε ιδέες που υπονομεύουν την ανθρώπινη φύση εγκλωβίζει και αξιώνει αποδείξεις που δεν υπάρχουν πολλές φορές. Ελευθερία σημαίνει επιλογή της απάντησης μου, σημαίνει ανάπτυξη αντοχής στην αβεβαιότητα.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου