Συνδέομαι με το νου και τη καρδιά μου- Μια πρακτική Άσκηση σύμφωνα με τις Αρχές της Γνωσιακής Συμπεριφορικής Ψυχοθεραπείας
Πόσο συνδεδεμένοι είμαστε τη σημερινή εποχή? Με ποιόν ή με τι συνδεόμαστε? Πόσο ακίνητοι μπορούμε να μείνουμε? Τι σημαίνει για τον καθένα από εμάς να μένουμε ακίνητοι? Τι σημαίνει μένω στάσιμος? Τι σημαίνει είμαι δυσλειτουργικός? Ποιός μας είπε ότι πρέπει πάντα να παράγουμε και να εξελισσόμαστε? Τι μας κάνει να θέλουμε να προχωράμε πάντα μπροστά? Τι μας κρατάει απ' το να μείνουμε για λίγο στο ίδιο σημείο? Τι μας ωθεί να απαντάμε άμεσα στα λόγια ή τις προσβολές των άλλων και στο κάτω κάτω της γραφής στις εντυπώσεις που δημιουργούνται?
Αυτά τα ερωτήματα και άλλα παρόμοια μπορεί να αναδυθούν κατά τη διάρκεια των θεραπευτικών συνεδριών. Πολλές φορές βέβαια δε χρειάζονται οι ψυχοθεραπευτικές συνεδρίες αλλά αυτά τα ερωτηματικά προκύπτουν άξαφνα στο νου μας. Απώτερος στόχος αυτού του άρθρου είναι να δώσει λίγη έμφαση στο πρώτο ερώτημα πόσο συνδεδεμένοι είμαστε και με ποιόν ή με τι?
Σήμερα όλο και πιο έντονα παρατηρούμε πλήθος κόσμου να είναι διαρκώς συνδεδεμένο με το κινητό του. Εικόνες, φωτογραφίες, βίντεο, άρθρα και άλλα ερεθίσματα αποσπούν τη προσοχή μας διαρκώς από ό,τι πραγματικά συμβαίνει γύρω μας. Αυτή η απόσπαση προσοχής δεν μας επιτρέπει να αφουγκραστούμε τι συμβαίνει στη περιρρέουσα ατμόσφαιρα και πώς αλληλεπιδρούμε με αυτή. Αυτό που λέγεται awareness στην όλο και αυξανόμενη χρήση του mindfulness εντός και εκτός θεραπευτικών συνεδριών, φθίνει διαρκώς. Από την άλλη μπορεί να είμαστε πολλές φορές τόσο απορροφημένοι από την εξωτερική πραγματικότητα και τόσο "συνδεδεμένοι" μαζί της που αμελούμε να συνδεθούμε με τον ίδιο μας τον εαυτό ή για να το θέσω πιο στοχευμένα και ολοκληρωμένα με τον εσωτερικό μας κόσμο.
Συνδέομαι με τον εαυτό και με τον εσωτερικό κόσμο, δε σημαίνει αποσυνδέομαι από τους άλλους ή παραγνωρίζω την πραγματικότητα. Αντιθέτως, σημαίνει παραμένω συνδεδεμένος τόσο με τους άλλους, ακούω, λαμβάνω πληροφορίες και ερεθίσματα και ενημερώνω το νου μου για την αλληλεπίδραση που διαμορφώνεται μεταξύ του έξω και του έσω κόσμου. Έτσι καλλιεργώ μια πληρέστερη και πιο σφαιρική εικόνα, τοποθετώ τον εαυτό μου μέσα σε ένα ευρύτερο πλαίσιο και με παρατηρώ.
Η αυτο-παρατήρηση είναι μια από τις βασικές στρατηγικές με την οποία ξεκινάμε να δουλεύουμε στη Γνωσιακή Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία. Θα έλεγα ότι δεν είναι εργαλείο μόνο αυτής της προσέγγισης αλλά σίγουρα χρησιμοποιείται ως ένας εκ των ακρογωνιαίων λίθων της. Ο οφελούμενος όταν ζητά βοήθεια και αιτείται ψυχοθεραπείας έχει μια γενική πολλές φορές εικόνα του προβλήματός του. Μας ενδιαφέρει προκειμένου να κατανοήσουμε την έκταση και την ένταση, πολλές φορές, των ζητημάτων που τον απασχολούν να ξεκινήσουμε με την αυτοπαρατήρηση και τις καταγραφές σε εβδομαδιαία βάση όσων συμβαίνουν και τον απασχολούν.
Αυτό απαιτεί την πρώτη σύνδεση με τον εαυτό. Απαιτεί την στροφή προς τα μέσα και τα πρώτα βήματα της ανάπτυξης αυτού που αναφέρθηκε προηγουμένως ως awareness. Δεν χρειάζεται να εμπλακεί κανείς σε μια κριτική ή σε μια λογοκρισία απέναντι σε αυτά που παρατηρεί. Δε χρειάζεται να τα αξιολογήσει αρχικά με κάποιο πρόσημο. Αν και είναι αναπόφευκτο να ακολουθήσουμε την αυτοματοποιημένη και καλά μαθημένη τάση του νου να διακρίνει σε δίπολα, είναι ακόμη και αυτό σημαντικό να το παρατηρήσουμε στην αρχή.
Η πρώτη σύνδεση λοιπόν με τον εαυτό μπορεί να γίνει ως εξής:
Το παραπάνω παράδειγμα δίνει την ευκαιρία να διακρίνει κανείς αρχικά μεταξύ αυτών που συμβαίνουν εντός του και εκείνων που συμβαίνουν έξω και πέρα από τον ίδιο. Είναι αυτό που οι στωικοί ονομάζουν διχοτόμηση του ελέγχου. Πρόκειται ουσιαστικά για την αναγνώριση του τι μπορώ εγώ να ελέγξω, τι περνάει απ' το χέρι μου και τι είναι πέρα και πάνω από τον έλεγχό μου.
Το γεγονός ότι ο/η σύντροφ@ δεν απαντάει στις κλήσεις μου, είναι ένα δεδομένο το οποίο δεν εμπίπτει στο πεδίο ελέγχου μου. Παρομοίως και οι Σκέψεις ή Εικόνες που θα ξεπηδήσουν στο νου μου εκείνη τη στιγμή δεν άπτονται στον έλεγχο μου. Πρόκειται για ερμηνείες ή εντυπώσεις που προκύπτουν αυτόματα. Αυτές οι σκέψεις αλληλεπιδρούν με το συναίσθημα, το οποίο αλληλεπιδρά με τη σειρά του με τις σωματικές αισθήσεις που ενεργοποιούνται στο σώμα και με την συμπεριφορά την οποία υιοθετεί κανείς. Ενώ οι σκέψεις που αυτόματα ενεργοποιούνται δεν είναι στον έλεγχο μου, εκείνο που μπορώ να ελέγξω είναι η επιλογή μου να πιστεύω σε αυτές. Η επιλογή μου να τις λαμβάνω υπόψη ως 100% αληθινές και αδιάψευστες καθώς και η επιλογή μου να αντιδρώ και να συμπεριφέρομαι σαν να ήταν αληθινές αυτές οι σκέψεις.
Η ανάπτυξη της ικανότητας μου να είμαι "γνώστης", να είμαι ενήμερος του τι συμβαίνει μέσα μου, μέσα στο νου μου, στο σώμα μου και στη καρδιά μου, μου δίνει τη δυνατότητα να τροποποιώ, να ρυθμίζω και να ελέγχω τη συμπεριφορά μου. Μου δίνει τη δυνατότητα να συνδέομαι με τους Άλλους με ένα τρόπο περισσότερο λειτουργικό, μου δίνει τη δυνατότητα να επικοινωνώ τα συναισθήματά μου και τις ανάγκες μου. Η σύνδεση όμως με τον εαυτό και με τους άλλους, απαιτεί περισσότερο χρόνο από τη σύνδεση με το κινητό μου. Συνεπώς χρειάζομαι να κάνω μια παύση, προκειμένου να ρωτήσω τον εαυτό μου τα εξής και να συνδεθούμε : όταν βιώνω ένα δυσάρεστο συναίσθημα αρχικά αναγνωρίζω ότι νιώθω δυσάρεστα. Αναρωτιέμαι τι περνάει απ’ το νου μου τώρα? Τι αισθάνεται η καρδιά μου τώρα? Ποιές αισθήσεις νιώθω στο σώμα μου? Τι κάνω- με ποιές κινήσεις απαντάω σε ό,τι συμβαίνει?
Τα ερωτήματα αυτά μου δίνουν τη δυνατότητα να συνδεθώ με τον εαυτό μου. Να αποσπάσω πληροφορίες για ό,τι πραγματικά συμβαίνει σε εμένα. Μου δίνει τη δυνατότητα να αναλάβω ολόκληρη την ευθύνη αυτού για το οποίο είμαι υπεύθυνος 100%. Του εαυτού μου.
Αν επιθυμείς να ξεκινήσεις καταγράφοντας ορισμένες δυσάρεστες στιγμές και να συνδεθείς με το νου, το σώμα και τη καρδιά ως όλον μπορείς να ακολουθήσεις το παραπάνω παράδειγμα. Συμπλήρωσε το πίνακα πιο κάτω απαντώντας στα ερωτήματα που αντιπροσωπεύουν τις Σκέψεις, τα Συναισθήματα, τις Σωματικές Αισθήσεις και τις Συμπεριφορές-Αντιδράσεις σου στα συμβάντα που σε ταράσσουν ή σε κάνουν να νιώθεις χαρούμενος.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου