Η θεωρία και η έρευνα σχετικά με τους τύπους προσκόλλησης δίνει έμφαση στον κρίσιμο ρόλο που διαδραματίζει η αίσθηση ασφαλούς προσκόλλησης στη διαμόρφωση και τη διατήρηση των σέχεων του ζευγαριού. Τις τελευταίες δεκαετίες πολλές έρευνες έχουν προσπαθήσει να αναδείξουν τους κύριους παράγοντες που συμβάλλουν στη ποιότητα των συντροφικών σχέσεων. Ένας από τους κυριότερους παράγοντες είναι τα μοτίβα προσκόλλησης του ατόμου, (Miculincer et al., 2016).
Παραπομπη
Όταν σήμερα η ατομικότητα διαστρεβλώνεται και η σπουδαιότητα των σχέσεων διαρκώς υποβαθμίζεται στη συνείδηση των ανθρώπων για χάρη της ανάδειξης μιας εγωιστικής επιτυχίας και κατ' επίφαση ανεξαρτησίας, ένα από τα ερωτήματα που γεννιούνται είναι πώς θα επαναπροσδιορίσουμε τις σχέσεις μας με τους συντρόφους μας αν και εφόσον θέλουμε (με πλήρη συνείδηση αυτής μας της επιθμίας) να ζούμε μέσα από και στις σχέσεις?
Η ψυχοθεραπευτική εργασία σχετικά με τις σχέσεις είναι μια από τις πιο περιπετειώδεις και ελκυστικές δουλειές που έχει να συμμετάσχει ένας ψυχοθεραπευτής. Είτε πρόκειται για ένα αίτημα το οποίο προέρχεται από το ζευγάρι είτε πρόκειται για ένα αίτημα που προέρχεται από το ένα μέλος του ζευγαριού αλλά αφορά την σχέση του ζευγαριού η εργασία πυροδοτεί ένα αίσθημα ενθουσιασμού. Έναν ενθουσιασμό ο οποίος αλληλεπιδρά με την αναγνώριση ότι ακόμη οι άνθρωποι θέλουμε να αγωνιστούμε για τις σχέσεις μας και ως εκ τούτου για την βελτίωση του κοινωνικού ιστού και της αρμονίας.
Σύμφωνα με τη θεωρία του Bowlby, (1973), η αλληλεπίδραση με τους Σημαντικούς Άλλους- στην αρχή είναι οι γονείς και εν γένει οι φροντιστές και στη μετέπειτα ενήλικη ζωή οι επιλεγμένοι σύντροφοι- οι οποίοι είναι διαθέσιμοι και υποστηρικτικοί σε στρεσογόνες εποχές διευκολύνει τη διαμόρφωση μιας αίσθησης ασφαλούς προσκόλλησης. Οι Waters, Rodrigues και Ridgeway, (1998), παρατηρούν αυτή την αίσθηση ως ένα σύνολο προσδοκιών σχετικά με τη διαθεσιμότητα των Άλλων και την ανταπόκριση τους σε καιρούς stress, οι οποίες είναι οργανωμένες γύρω από ένα βασικό σενάριο ή πρότυπο. Αυτό το σενάριο φαίνεται σύμφωνα με τους παραπάνω να περιλαμβάνει τις παρακάτω υπό όρους υποθέσεις:
Αν αντιμετωπίζω ένα εμπόδιο ή μια στρεσογόνο συνθήκη μπορώ να προσεγγίσω ένα σημαντικό Άλλο για βοήθεια
Είμαι ένα άτομο που αξίζει τη βοήθεια και ο Άλλος είναι πιθανώς διαθέσιμος και υποστηρικτικός
Μπορώ να βιώσω ανακούφιση και ασφάλεια από την εγγύτητα αυτού του Άλλου και έπειτα μπορώ να επιστρέψω σε άλλες δρασητριότητες.
Παρόλο που σύμφωνα με τη θεωρία του Bowlby η αίσθηση ασφαλούς προσκόλλησης διαμορφώνεται κατά τη διάρκεια των πρώιμων αλληλεπιδράσεων με τους φροντιστές, κάθε αλληλεπίδραση με τους Σημαντικούς Άλλους επηρεάζει τις πεποιθήσεις μας για τη διαθεσιμότητα και την υποστήριξη από τους Άλλους καθόλη τη διάρκεια της ζωής μας. Το μεγάλωμα ενός ανθρώπου σε ένα ψυχρό, απόμακρο, κακοποιητικό, αποστασιοποημένο και μη διαθέσιμο οικογενειακό περιβάλλον μπορεί να συντελέσει στην ανάπτυξη μιας ομάδας πεποιθήσεων και αισθήσεων ότι οι Άλλοι θα το εγκαταλείψουν ή δε θα είναι πρόθυμοι και διαθέσιμοι για αυτόν ή και θα συμπεριφερθούν με ένα μη αναμενόμενο τρόπο.
Οι παραπάνω πεποιθήσεις μπορεί να επιδρούν στο άτομο με ένα διττό τρόπο. Αφενός να επιλέγει ασυνείδητα το άτομο καταστάσεις οι οποίες ανταποκρίνοται σε αυτές του τις πεποιθήσεις, διαιωνίζοντας τες και αφετέρου να οξύνει την αντίληψη και την εστίαση της προσοχής σε εκείνα τα ερεθίσματα ή στοιχεία που επιβεβαιώνουν τις πεποιθήσεις του υπονομεύοντας εκείνα που τις αντικρούουν.
Μια γυναίκα αντιμετωπίζει προβλήματα στη σχέση της με τον σύζυγό της. Το αίτημα της είναι να μπορέσει να διατηρήσει το γάμο της ζωντανό και να μπορεί να χαίρεται στη σχέση της με τον άντρα της. Το τελευταίο διάστημα έχουν απομακρυνθεί ο ένας από τον άλλο και η ίδια δηλώνει διαρκώς ότι εκείνος δεν είναι διαθέσιμος για αυτή, ενώ κάθε φορά τον "κυνηγάει" για να κάνουν λίγη παρέα, να απολαύσουν ένα καφέ μαζί ενώ συνεχώς αυτός είναι αποροφημένος από έγνοιες που αφορούν τη δουλειά του. Μιλώντας, το πρόσωπό της πλημμυρίζει από απογοήτευση και μια αίσθηση βαθιάς μοναξιάς και απομόνωσης την κυριεύει. Αναρωτιέμαι πότε ξεκίνησε να αισθάνεται έτσι και γρήγορα γίνεται φανερό ότι ένα πυροδοτικό ερέθισμα στάθηκε μια στρεσογόνος στιγμή- ένα ατύχημα της ίδιας- όπου εκείνος δεν είχε σταθεί στο πλευρό της όπως εκείνη ανέμενε.
Η ίδια κατά τα παιδικά της χρόνια, μεγαλώνοντας σε ένα ψυχρό, δεσποτικό και αυταρχικό οικογενειακό περιβάλλον, προκειμένου να ανταπεξέλθει στις καταπιεστικές συνθήκες που αντιμετώπιζε ανέπτυξε ένα δυναμικό χαρακτήρα, επιλέγοντας ριψοκίνδυνες δραστηριότητες, "καταπίνοντας" τα συναισθήματα πόνου, λύπης και απόρριψης. Από παιδί έγινε αντάρτης.
Κάθε φορά που ο σύντροφός της δεν ανταποκρίνεται στα καλέσματά της, η ίδια μοιάζει να σκληραίνει. Το καβούκι γίνεται όλο και πιο σκληρό και η ικανότητα της προσοχής εστιάζει όλο και πιο εύκολα σε εκείνα τα σήματα που υπονούν ότι ο Άλλος δεν είναι διαθέσιμος. Ακόμη και απλές, αθώες πληροφορίες διαστρεβλώνονται με τέτοιο τρόπο ώστε να εξυπηρετούν τη πεποίθησή της ότι ο Άλλος δεν είναι εδώ για να την στηρίξει. Όσο η πεποίθηση της αυτή επιβεβαιώνεται τόσο εκείνη σκληραίνει, η τραχιά όψη της και η άκαμπτη στάση του σώματος της ενθαρρύνουν αυτό ακριβώς που δεν θέλει να έχει στη ζωή της, την απομάκρυνση και την απομόνωση.
Τι να συμβαίνει όμως άραγε στο Άλλο πρόσωπο? Ποιες είναι οι δικές του εμπειρίες ζωής? Πώς νιώθει εκείνος κάθε φορά που η γυναίκα αυτή υψώνει τις ασπίδες της? Πώς απαντά εκείνος σε ερεθίσματα που αντιλαμβάνεται απειλητικά και ποιες συμπεριφροές της μπορεί να αποτελούν απειλή? Σε ένα αγώνα για δύο μάχονται μόνοι τους. Εγκλοβισμένοι ο καθένας στα μαθημένα πρότυπα, επαναλαμβάνοντας παλιά μοτίβα ακούσια και όχι από επιθυμία, διαιωνίζουν την ανεκπλήρωτη πυρηνική ανάγκη για ασφάλεια.
Τι χρειάζεται όμως να γίνει για να νιώσει κανείς ασφάλεια?
Ενώ η γυναίκα επαναλαμβάνει διαρκώς την αφήγηση της για τη μη διαθεσιμότητα του άντρα της και εμπλουτίζει τις ιστορίες της με όλο και περισσότερες πληροφορίες που αποδεικνύουν αυτή του τη μη διαθεσιμότητα, αναρωτιέμαι αν τελικά υπάρχει κάτι που μπορεί να κάνει καλά εκείνος στη σχέση τους. Όταν σε μια συνεδρία μας παρατηρώ στην αφήγηση της να αναφέρει θολά και χωρίς έντονη συναισθηματική φόρτιση μια στιγμή που ο άντρας της ανταποκρίθηκε στην ανάγκη της για υποστηρίξη, αποφασίζω να διερευνήσω τι συμβαίνει και ξεπετάει μια τέτοια θετική εμπειρία. Καθώς η συνεδρία εξελίσσεται και ενώ η ίδια φαίνεται να επιμένει σε όλα τα αρνητικά του, συνεργαζόμαστε ώστε να ελέγξχουμε αν υπάρχουν κάποιες ενδείξεις που να αντικρούουν τις πεποιθήσεις της για την μη αναπόκρισή του. 'Ετσι ανατείθεται μια άσκηση με την οδηγία, να καταγράφω τη κάθε φορά που παρατηρώ οτι ο συντροφός μου κάνει μια κίνηση υποστήριξης και φροντίδας προς εμένα. Ήλπιζα ότι αυτή η άσκηση θα βοηθήσει ώστε να επιβεβαιώσουμε τις πεποιθήσεις της ή να τις ροκανίσουμε. Ό,τι κι αν συνέβαινε θα ήταν ένα πλούσιο υλικό για τη συνέχεια.
Λίγες συνεδρίες έπειτα και αφού έχει πραγματοποιήσει την άσκηση, μοιράζεται ότι υπήρχαν πάρα πολλές στιγμές όπου αντιλήφθηκε κινήσεις προσέγγισης από τον συζυγο της και άλλες κίνήσεις φροντίδας. Ήταν οι κρυμμένες σοκολάτες στο ράφι, που ήταν μόνο για 'κείνη, τα απαλά χάδια στη πόρτα λίγο πριν φύγει ο ίδιος για τη δουλειά. Μου κάνει εντύπωση το βλέμμα της. Μοιάζει γαλήνιο, ήρεμο και μια μαλακή αγνότητα έχει σχηματιστεί στο πρόσωπο της. Στη συνέχεια θα πει δεν ήτα πράγματα που δεν τα έκανε και πριν, τα θυμάμαι όλα ένα προς ένα πως τα έκανε και πριν αλλά τώρα είναι σαν να τα πρόσεξα σαν να τα είδα με άλλα μάτια. Έπεια εκείνο που με εκπλήσσει όμως είναι η συνειδητοποίηση της ότι δεν γνωρίζει πώς να διαχειριστεί αυτές τις γλύκες, όπως αναφέρει.
Γεννιόμαστε αθώοι, αδύναμοι, έχοντας ανάγκη να φροντιστούμε και να ακούσουμε μια καλή κουβέντα και καθώς μεγαλώνουμε γινόμαστε δυναμικοί και άκαμπτοι, καμουφλαρισμένοι στρατιώτες μιας σκληρής μάχης. Η μοναξιά γίνεται ανεπιθύμητη φίλη μας και ξεχνάμε πώς να δεχτούμε αυτό που από μικρά παιδιά λαχταράμε, την αγάπη, τη φροντίδα, τη στοργή και την ασφάλεια.
Η θεωρία δεσμού του Bowlby είναι μια θεωρία που αφορά τις σχέσεις μας. Αφ' ης στιγμής γεννιόμαστε, εισερχόμαστε στο κόσμο των σχέσεων. Κι αυτός ο κόσμος των σχέσεων μοιάζει στα αυτιά μου με αυτό το τραγούδι
Παραπομπη
https://d1wqtxts1xzle7.cloudfront.net/45382453/Attachment_Security_in_Couple_relationships._A_systemic_model_Mikulincer__Florian__Cowan__Cowan_2002-libre.pdf?1462471035=&response-content-disposition=inline%3B+filename%3DAttachment_Security_in_Couple_Relationsh.pdf&Expires=1670688375&Signature=P4mrSAE8P-iwTPxm86ElB~qeEsm4JU2DA9efVJ4UjEa-atTOs9LzT5XlAS4Lt6bEkfB1G~DeS4ZNlCRZNck6PB-N~hS5KZnspzM41OpClqmNyif5pfxsM325n2VOBGAGNJpVz8OqvT~GFzgv8xxFNeqVGhHDlVDtilKd5AAbfQYK0g3plAdVzeIJNmHzqCBN6iXM4rnfRZnSxQcHHKVKq8PxHecTPo4k8pLlErEsE-jOJW~wFD6y4TiGITQq6KY3Lal3iQqW9crqgWzghx9ZQMwN4xbKiCj21B5zOfM8LJF0BlPmuNdhC4ccm3nnQzRwJxQvrqZSVamTVKm3DmAz3w__&Key-Pair-Id=APKAJLOHF5GGSLRBV4ZA
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου