Κάθε φορά που την συναντώ, που βρίσκομαι στο σπίτι μαζί της ξεκινάω να φωνάζω. Ο τόνος της φωνής μου αμέσως αλλάζει και δε μπορώ να το ελέγξω. Αγχώνομαι και είναι σαν όλο αυτό το άγχος που μου δημιούργησε τόσα χρόνια να της το γυρίζω πίσω σαν αντίποινα. Ακόμη και αν μου ζητάει μικρά πράγματα, εκνευρίζομαι, θυμώνω...είναι ανεξέλεκτο και δεν ξέρω τι να κάνω. Εκείνη μεγαλώνει, αρχίζει και ξεχνάει και εγώ νευριάζω με το παραμικρό και μετά το μετανιώνω και ξεσπάω σε κλάματα όπως τώρα, απογοητεύομαι που μίλησα άσχημα. Τώρα μαθαίνω να φροντίζω τον ενήλικα ευατό μου και ενώ ακόμη δε ξέρω καλά καλά να φροντίσω εμένα έχω να φροντίσω και ένα ακόμη άνθρωπο.
Πιστεύω ότι ένα απο τα σημαντικότερα πράγματα που συμβαίνουν στη ψυχοθεραπευτική διαδικασία είναι το κουράγιο με το οποίο μαθαίνουν οι άνθρωποι να οπλίζονται, προκειμένου να εκφράσουν μια ευάλωτη πτυχή του εαυτού τους. Να ανοίξουν την ευαλωτότητα τους. Ο δρόμος προς αυτή τη κατεύθυνση είναι τραχύς και δύσκολος καθώς στη σύγχρονη κοινωνία επικροτείται ο "δυναμισμός" ακόμη και αν αυτό έχει πολλές φορές ένα μακροπρόθεσμα επώδυνο κόστος. Προκειμένου να αποφύγουν οι άνθρωποι το "άνοιγμα" και το μοίρασμα του πληγώματος ή του πόνου τους, υιοθετούν αντίρροπες στρατηγικές, ενισχύοντας όλο και περισσότερο την οδύνη που νιώθουν.
Αυτές οι στρητηγικές φάνηκαν χρήσιμες κατά το παρελθόν όταν το άτομο ήταν σε μια ηλικία και σε μια φάση ζωής, που δεν είχε εναλλακτικές λύσεις ή δεν έβλεπε εναλλακτικές λύσεις. Καθώς όμως μεγαλώνει και ωριμάζει αυτοί οι μηχανισμοί επώδυνων συναισθημάτων παύουν να είναι το ίδιο λειτυργικοί και μετασχηματίζονται σε ένα νερόμυλο που ανακυκλώνει τον πόνο και ενισχύει την απομάκρυνση από τις σχέσεις και από τον ίδιο τον εαυτό. Ο άνθρωπος αλλοτριώνεται από τον ίδιο τον εαυτό του και αποσύρεται όλο και περισσότερο από τις σχέσεις του, κοινωνικές, φιλικές, συντροφικές, εργασιακές και οικογενειεακές.
Αυτές οι στρατηγικές μπορεί να αναπτύχθηκαν μέσα από την ανάληψη και συντήρηση ενός ρόλου. Αν για παράδειγμα ο ρόλος που έχει ανατεθεί στο άτομο είναι αυτός του δυνατού, που μπορεί μόνος του κάθε φορά να τα βγάλει πέρα, που είναι διαρκώς παρών για τους άλλους, τότε αναπόφευκτα θα φτάσει σε ένα σημείο όπου οι αντοχές του θα αρχίσουν να στερεύουν. Ίσως αυτός ο ρόλος να μην επέτρεπε να φανεί η αδυναμία ή η ευαλωτότητα του. Ίσως αυτό το άτομο να μην έμαθε ποτέ πώς να είναι ευάλωτο, πώς να ζητάει βοήθεια, πώς να δηλώνει "δε μπορώ".
Σκέφτομαι πώς ένα από τα βασικά ζητήματα που διαπραγματευόμαστε μέσα στις θεραπευτικές σχέσεις είναι η αναγνώριση και άλλων πτυχών μας. Είναι σαν μια βεντάλια. Όταν η βεντάλια είναι κλειστή, το μόνο που βλέπω είναι ένα σχεδόν ευθύγραμμο αντικείμενο. Όταν όμως την ανοίξω, παρουσιάζονται μπρος μου εικόνες και σχέδια που δεν είχα φανταστεί ότι μπορεί να υπάρχουν μέσα του.
Ανοίγωντας λοιπόν τη βεντάλια, βλέπω μια ολόκληρη ιστορία να ξεδιπλώνεται. Βλέπω να εκφράζεται στα μάτια μου μια παιδική φωνή, ενός θυμωμένου παιδιού του οποίου οι ανάγκες για ζεστασία, για καθοδήγηση, για ασφάλεια μπορεί να μην εκπληρώθηκαν ή να εκπληρώθηκαν μερικώς. Σαν παιδί μπορεί να θυμώνω, να φωνάζω και να γκρινιάζω, να επιτίθεμαι και στο τέλος όντας κουρασμένο και ματαιωμένο να αποσύρομαι.
Η εξέλιξη της ιστορίας και το να παρακολουθήσω τα σχήματα, τα χρώματα, τις υφές και τις δράσεις που απεικονίζονται με βοηθάει να αντιληφθώ το φόβο, το άγχος που αισθάνομαι μπρός στη νέα πραγματικότητα που ανοίγεται. Ο θυμός μου όταν κοιτάω με μάτια και καρδιά ανοιχτά, μεταμορφώνεται στη συνειδήση μου σε άγχος και φόβο. Πώς θα φροντίσω έναν άλλο ενήλικα όταν καλά καλά δεν έχω μάθει να φροντίζω τον ενήλικο εαυτό μου? Ξεσπάω και στρέφω τη πλάτη μου αλλού.
Το ξέσπασμα με απομακρύνει από τον άλλο. Εκείνος φοβάται με την αντίδρασή μου και προσπαθεί να έρθει κοντά μου με όποιον τρόπο γνωρίζει. Εκείνη η φωνή που ξεσπάει είναι το πρόσωπο που ήμουν παιδί, όταν τότε στα πρώτα βήματα μου, μπορεί κανείς να μην μου έδειξε πώς να ζητήσω αυτό που έχω ανάγκη, όταν τότε σε εκείνα τα βήματά μου κανείς δεν ήταν εκεί να εκπληρώσει, να έρθει σε αντιστοίχιση με τις συναισθηματικές ανάγκες μου. Εκείνο το παιδί εξεγείρεται μέσα μου και πολλές φορές είναι ατίθασο. Εκείνο το παιδί έμαθε να τα βγάζει πέρα μόνο του. Δυσπιστούσε απέναντι στους Άλλους και ήταν καχύποπτο και απόμακρο. Ενώ εκείνο που χρειαζόταν ήταν να έρθει κοντά, να νιώσει ασφάλεια, να νιώσει εγγύτητα και ότι κάποιος το καταλαβαίνει και είναι στοργικός μαζί του.
Σήμερα αυτό το παιδί ενίσταται κάθε φορά που βλέπει ή ακούει ή νιώθει κάτι που του θυμίζει το παρελθόν, τα ανεκπλήρωτα θέλω του, την ανεκπλήρωτη ανάγκη του για προστασία και καθοδήγηση. Ανοίγοντας ένα διάλογο με αυτό το πρόσωπο, αφήνoντας πίσω την κριτική, θέτοντάς του ερωτήματα και ακούγοντάς το ειλικρινά εγώ ο ίδιος που πόνεσα κάποτε και ακόμη πονάω, ανακαλύπτω όλο αυτό το άγχος, το φόβο, την έλλειψη σταθερότητας που ήθελα να ανακουφίσω κάποτε αλλά εκούσια ή ακούσια πολλές φορές οι Σημαντικοί Άλλοι, δεν μου παρείχαν. Την αγωνία και το άγχος που λέει πώς να μας φροντίσω ? πώς να με φροντίσω?
Και αυτή η αγωνία ανοίγει νέες προοπτικές. Μετακινείται από την απαρέγκλιτη στάση του Δε μπορώ, στη στάση που εξερευνά, που ψάχνει για τρόπους και δυνατότητες αντί για εμπόδια και αναζητά σύνδεση υπερβαίνοντας το σκόπελο της απομάκρυνσης, στη στάση του πώς μπορώ?
Το αίσθημα ανημπόριας επανορθώνεται μέσα από την αποκάλυψη και την αναγνώριση των εμπειριών και του τρόπου με τον οποίο αυτές έχουν επιδράσει στη ζωή μας. Αυτή η αναγνώριση και η ανάδυση στη συνείδηση, ξεκινάει και δίνει τη σκυτάλη σε αυτό που θέλω να αλλάξω. Φυσάει μια πνοή θάρρους να μπορεί κανείς να παραδεχτεί την ευαλωτότητα του, να εκφράσει το θυμό του προς πρόσωπα εξουσίας ή πρόσωπα που κοινωνικά έχουν οριστεί ως αναμάρτητα, ή έχει οριστεί ότι δεν πρέπει ηθικά να τα μεμφθούμε. Πρόσωπα όπως ο Θεός, οι γονείς ή άλλης πάσης φύσεως εξουσιαστικές φιγούρες που έχουν αποτυπωθεί στο ανθρώπινο ασυνείδητο. Μαζί με το θυμό μπορεί εκφράσει το άτομο την αγωνία του, το φόβο του, την ανασφάλεια του. Να μάθει να βάζει σε λέξεις όλα αυτά που νιώθει και να επικοινωνεί αυτά που χρειάζεται και έχει ανάγκη. Να μπορεί να πει Είμαι ευάλωτος αυτή τη στιγμή, βοήθησε με.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου